رزولوشن یا وضوح تصویر چیست؟ چه رزولوشنی مناسب است؟

رزولوشن یا وضوح تصویر اندازه‌گیری تعداد پیکسل‌ها یا عناصر تصویر است که می‌توانند روی نمایشگر یا حسگر دوربین قرار بگیرند. رزولوشن در واقع میزان شفافیت یک تصویر را مشخص می‌کند. این ویژگی یکی از معیارهای مهم در انتخاب لپ تاپ و تلویزیون و به طور کلی نمایشگرهاست.

در این مطلب در مورد رزولوشن یا وضوح تصویر و نحوه انتخاب رزولوشن مناسب توضیحات کاملی داده شده است. تا انتها با دیجی 63 همراه باشید.

منظور از رزولوشن یا وضوح تصویر چیست؟

به طور کلی می‌توان گفت اصطلاح رزولوشن یا وضوح تصویر بیانگر میزان شفافیت نمایش تصویر یک وسیله الکترونیکی است. از این معیار برای ارزیابی کیفیت نمایش فیلم‌ها و رتبه‌بندی آنها استفاده می‌کنند.

رزولوشن واژه گسترده‌ای است و در حوزه‌های مختلف معانی متفاوتی دارد. در صنعت کامپیوتر و رسانه اغلب به وضوح صفحه نمایش و تعداد عناصر تصویر (پیکسل یا نقطه) اشاره دارد که می‌توانند توسط یک صفحه به صورت افقی و عمودی نمایش داده شوند.

• در دنیای کامپیوتر رزولوشن به این موضوع اشاره می‌کند که صفحه نمایش توانایی تولید چه تعداد پیکسل را به صورت افقی (عرض) و عمودی (ارتفاع) دارد. این معیار در مورد تصاویر دیجیتال نیز اعمال می‌شود.
• در دنیای صوت و موسیقی رزولوشن به عمق بیت ضبط دیجیتال یا تعداد بیت‌های اطلاعات ذخیره شده در نمونه اشاره می‌کند. رزولوشن در این مورد نیز به طور مستقیم با کیفیت ضبط مرتبط است.
• در مورد پرینترها رزولوشن یا وضوح به نقطه در هر اینچ (dots per inch یا DPI) اشاره دارد. همچنین مشخص می‌کند که نقاط تا چه میزان کوچک و ظریف هستند. هر چه DPI بالاتر باشد، چاپ با کیفیت‌تر خواهد بود.
• در تصاویر کامپیوتری وضوح معمولا بر حسب پیکسل در اینچ توصیف می‌شود (PPI). این مقدار مشخص می‌کند که چند پیکسل در هر اینچ تصویر نشان داده می‌شود. این وضوح با وضوح صفحه نمایش -که تعیین می‌کند چند پیکسل در یک صفحه نمایش وجود دارد- متفاوت است.

رزولوشن های مختلف صفحه نمایش

معمولا اگر قصد خرید لپ تاپ داشته باشید، یکی از مهم ترین معیار ها برای شما، رزولوشن و وضوح تصویر صفحه نمایش است. امروزه صفحه نمایش هایی با کیفیت FHD یا همان 1080 در 1920 به نوعی استاندارد محسوب می‌شوند.

کمی بیشتر در مورد وضوح تصویر

وضوح تصویر مجموع پیکسل‌های نشان داده شده توسط یک تصویر دیجیتال است که به صورت نسبت عرض و ارتفاع بیان می‌شود. به عنوان مثال یک تصویر با وضوح 1920*1080 در مجموع دارای 2073600 پیکسل است (که معمولا به عنوان یک تصویر 2 مگاپیکسلی از آن یاد می‌شود).

رزولوشن گاهی اوقات با نام «سایز» تصویر نیز شناخته می‌شود. این عبارت همچنین سایز نمایشگر، مانیتور و تلویزیون را در مورد توانایی آن برای تمرکز نور نیز بیان می‌کند. یک نمایشگر HD دارای حداکثر رزولوشن 1920*1080 پیکسل است که نصف وضوح صفحه نمایش 4K (3840*2160) است.

نمایی از پیکسل های یک تصویر که با زوم کردن نشان داده می‌شود. هر چقدر رزولوشن و تراکم پیکسل بالاتر باشد، تصویر با کیفیت تری خواهیم داشت.

نمایشگر با وضوح بالاتر ممکن است چندین نمایشگر با وضوح کمتر را نیز پشتیبانی کند. مثلا شما با یک نمایشگر با رزولوشن 4K می‌توانید 4 خروجی با رزولوشن FHD را داشته باشید، زیرا این استاندارد 4 برابر استاندارد FHD است.

ما در مقاله بهترین لپ تاپ 4K گفتیم که:

به یاد داشته باشید هر چقدر رزولوشن تصویر نمایشگر بیشتر باشد، مصرف برق آن نیز بیشتر است. این مورد در لپ تاپ ها که از برق باتری استفاده می‌کنند، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

شفافیت یک تصویر به اندازه مانیتور و رزولوشن آن بستگی دارد. یک مانیتور 27 اینچی با رزولوشن 2560 در 1440 پیکسل تصویر واضح‌تری نسبت به مانیتور با همان اندازه اما با حداکثر وضوح 1920*1080 نشان می‌دهد؛ زیرا PPI آن به طور طبیعی بالاتر است. با این وجود رزولوشن 2560 در 1440 ممکن است در یک تلویزیون بزرگ 60 اینچی مبهم یا تار به نظر برسد.

وبسایت techopedia.com در مورد رزولوشن در تصاویر می‌گوید:

وضوح یک تصویر به اندازه مانیتور و وضوح آن بستگی دارد. یک مانیتور 27 اینچی با رزولوشن 2560 در 1440 پیکسل، تصویر واضح تری نسبت به مانیتوری با همان اندازه اما با حداکثر وضوح 1920 در 1080 پیکسل نشان می دهد زیرا PPI آن به طور طبیعی بالاتر است.

با این حال، رزولوشن مشابه 2560 در 1440 پیکسل ممکن است در یک تلویزیون بزرگ 60 اینچی مبهم یا تار به نظر برسد.

مقایسه رزولوشن های QHD، FHD، HD و UHD

انواع مختلفی از رزولوشن صفحه نمایش برای کاربردهای متفاوت وجود دارند. در اینجا چند نوع اصلی وضوح صفحه نمایش را بررسی می‌کنیم. در مقاله بهترین لپ تاپ ها از نظر صفحه نمایش، به شما گفتیم که هر کدام از این رزولوشن ها چه تراکم پیکسلی دارند:

1. رزلوشن HD: تراکم پیکسلی 720 در 1280 یا 766 در 1360
2. رزولوشن FHD: تراکم پیکسلی 1080 در 1920
3. رزولوشن QHD یا 2K: تراکم پیکسلی 1440 در 2560
4. رزولوشن UHD یا 4K: تراکم پیکسلی 2160 در 3840

البته که رزولوشن های بالاتر یا پایین تر نیز وجود دارند که امروزه خیلی استفاده نمی‌شوند. رزولوشن 8K و رزولوشن SD دو رزولوشن یا وضوح تصویری هستند که امروزه یا هنوز جا نیافتاده اند یا منسوخ شده اند.

تفاوت رزولوشن های 480 تا 1080

مانیتور با رزولوشن HD (720p)

مانیتورهای با رزولوشن HD یا High Definition مانیتورهایی هستند که رزولوشن 1280 در 720 دارند. آنها تقریبا 1 میلیون پیکسل دارند و عمدتا در صفحه نمایش‌های عریض (نسبت 16:9) استفاده می‌شوند. این رزولوشن به عنوان رزولوشن استاندارد اصلی برای مانیتورهای با کیفیت بالا در نظر گرفته شده است و رزولوشن‌های بالاتر را با آن می‌سنجند.

توجه داشته باشید که امروزه دیگر استاندارد HD آنچنان رزولوشن بالایی محسوب نمی‌شود و حداقل رزولوشن در سال 2022 رزولوشن FHD است.

قبل از ادامه اگر به دنبال لپ تاپ Full HD حتما سری به این دسته بندی بزنید.

مانیتور با رزولوشن FHD (1080p)

مانیتورهای با وضوح کامل (Full high-definition یا FHD) دارای رزولوشن 1920*1080 هستند. بنابراین تعداد کل پیکسل‌های جداگانه در صفحه نمایش 1920 ضربدر 1080 یعنی 2073600 است. این وضوح اغلب به عنوان 1080p شناخته می‌شود. مانیتورهای FHD مانند Samsung S40UA متداول هستند؛ زیرا کیفیت تصویر آنها برای اکثر نیازها قابل قبول است.

نسبت تصویر صفحه نمایش FHD، یا نسبت عرض صفحه به ارتفاع صفحه نمایش، 16:9 است (نسبت تصویر کلاسیک صفحه در اکثر تلویزیون‌های خانگی). اکثر صفحه نمایش‌های سینما دارای نسبت تصویر 21:9 هستند که جلوه عریض بیشتری دارد.

معمولا اگر شما بخواهید لپ تاپ مناسب مهندسی بخرید، با یک الترابوک با همین رزولوشن مواجه می‌شوید.

مقایسه 4 کیفیت
4k-Full-HD-HD-SD

مانیتور با رزولوشن QHD

رزولوشن Quad high-definition یا  QHD رزولوشنی با وضوح بالاست (2560*1440) که در مجموع 3686400 پیکسل دارد. این میزان پیکسل چیزی حدود 1.8 برابر پیکسل‌های یک مانیتور FHD است. تصاویر نمایش داده شده بر مانیتور QHD واضح‌تر هستند و جزئیات بیشتری از آنها مشخص است. با این وجود همچنان از نسبت آشنای تصویر 16:9 استفاده می‌کنند.

در اینجا Quad به معنی چهار است؛ زیرا نمایشگر QHD وضوح چهار برابر وضوح صفحه نمایش های اصلی با کیفیت بالا (رزولوشن 1280*720 با تعداد 921600 پیکسل که به رزولوشن HD معروف است) دارد.

اکثر لپ تاپ های راگ ایسوس که لپ تاپ هایی از دسته لپ تاپ گیمینگ بالارده هستند، از همین رزولوشن بهره می‌برند.

مانیتور با رزولوشن UHD

مانیتورهای با وضوح فوق العاده (Ultra high-definition یا FHD) دارای رزولوشن 3840 در 2160 و تعداد 8294400 پیکسل هستند. این مانیتورها با حفظ نسبت تصویر 16:9 جزئیات و وضوح بسیار خوبی را در صفحه نمایش با هر اندازه‌ای نوید می‌دهند. مانیتورهای UHD معمولا با عنوان مانیتورهای 4K شناخته می‌شوند؛ زیرا وضوح 3840p تا 4000p نیز می‌رسد.

در جدول زیر به طور خلاصه هر رزولوشن به همراه تعداد پیکسل‌های آن نمایش داده شده است. دقت داشته باشید که رزولوشن بالا مصرف شارژ دستگاه را افزایش خواهد داد، مخصوصا اگر نرخ رفرش نیز بالا باشد.

کدام رزولوشن برای من بهتر است؟

با مقایسه نمایشگرهای HD، FHD، QHD و UHD متوجه می‌شویم که تفاوت عمده آنها در میزان وضوح تصویر یا رزولوشن آنهاست. هر چه یک نمایشگر PPI یا تعداد پیکسل در اینچ بیشتری داشته باشد، کیفیت تصویر بالاتری خواهد داشت؛ یعنی تصاویر واضح‌تر و با جزئیات و اطلاعات بیشتری نشان داده می‌شوند. البته این تنها مزیت رزولوشن بالا نیست.

هر چه تعداد پیکسل‌ها بیشتر باشد شما می‌توانید به مانیتور نزدیک‌تر بنشینید، بدون اینکه تصویر خراب شود یا چشمان شما خسته شوند. این ویژگی مخصوصا برای افرادی که به واسطه حرفه خود (مانند طراحان، معامله‌گران سهام و …) ناچار به نزدیک شدن به مانیتور هستند، مفید است.

اگر شما نیازی به دیدن جزئیات دقیق صفحه نمایش خود ندارید، تهیه لپ تاپ یا رایانه با صفحه نمایش UHD ضرورتی ندارد و هزینه‌ای اضافه است.

ابعاد رزولوشن های مختلف

رزولوشن در لپ تاپ، تلویزیون و موبایل

رزولوشن در لپ تاپ و رایانه را در بخش‌های قبل بررسی کردیم. در این قسمت در مورد رزولوشن در موبایل و تلویزیون صحبت خواهیم کرد. به طور کلی قوائد رزولوشن ها یکی است اما در موبایل و تلویزیون به دلیل ابعاد مختلف نمایشگر کمی قائده متفاوت است.

رزولوشن یا وضوح تصویر موبایل

با پیشرفته شدن گوشی‌های موبایل آنها دیگر تنها وسیله‌ای برای برقراری تماس یا فرستادن پیامک نبودند. کارهایی از قبیل گرفتن عکس و فیلم، تماشای ویدئو، بازی، ویرایش تصویر و … بسیاری از کارهای گرافیکی دیگر به مرور زمان به عنوان قابلیت‌های گوشی شناخته شدند. در نتیجه رزولوشن موبایل به عنوان معیاری از کیفیت تصویر در آن مورد توجه قرار گرفت.

رزولوشن موبایل نیز مفهومی شبیه رزولوشن لپ تاپ دارد که در قسمت‌های قبل به آن اشاره شد. در واقع تعداد پیکسل‌هایی که در نمایشگر موبایل قابل نمایش است را رزولوشن موبایل می‌گوییم. رزولوشن در موبایل نیز به چهار دسته اصلی HD، FHD، QHD و UHD یا 4K تقسیم‌بندی می‌شود که در قسمت‌های پیشین در مورد آنها توضیح داده شد.

موبایل OnePlus 10 Pro با صفحه نمایش با رزولوشن QHD

در موبایل نیز هر چه رزولوشن بیشتر باشد، جزئیات بیشتری از تصویر گرفته شده قابل نمایش خواهد بود.

کیفیت تصویر به سایز نمایشگر هم بستگی دارد. صفحه نمایش HD با اندازه 5 اینچ کیفیت بالاتری نسبت به صفحه نمایش HD با اندازه 10 اینچ دارد. در واقع تراکم پیکسلی در مورد اول بالاتر است و تصویر نشان داده شده شفاف‌تر خواهد بود.

رزولوشن یا وضوح تصویر تلویزیون

تلویزیون نیز همان چهار رزولوشن معروف را دارد. با این وجود تلویزیون‌های 8K نیز اخیرا تولید شده‌اند که کیفیت تصویر خیلی خوبی دارند. هر چه رزولوشن بالاتر باشد، کیفیت تصویر بیشتر است، اما این همه ماجرا نیست. موارد دیگری نیز بر کیفیت تصویر نشان داده شده اثرگذارند.

هرچقدر ابعاد تلویزیون بزرگتر باشد، رزولوشن آن نیز باید همسان با آن بیشتر باشد. رزولوشن 4K امروزه در تلویزیون ها به وفور دیده می‌شود.

رزولوشن تلویزیون مشخص می‌کند که چه تعداد پیکسل در صفحه تلویزیون قابل نمایش است. با تغییر ابعاد تلویزیون اعداد رزولوشن تغییر نمی‌کنند، تنها در سطح بزرگتر یا کوچکتری توزیع می‌شوند. به عنوان مثال یک تلویزیون FHD با سایز نمایشگر 32 اینچ کیفیت تصویر بسیار بالاتری نسبت به تلویزیون FHD با اندازه 65 اینچ دارد.

یکی از محصولاتی که در دیجی 63 از رزولوشن خوبی برخوردار است لپ تاپ ایسوس fx507zc است.

در مورد اول پیکسل‌ها در فضای کوچکتری پخش شده‌اند و تراکم پیکسلی بالاتر است؛ در نتیجه تصویر نشان داده شده کیفیت بهتری دارد. در زمان خرید تلویزیون تنها به رزولوشن توجه نکنید؛ بلکه سایز تلویزیون را نیز در نظر بگیرید. هر چه سایز بزرگتر باشد، برای داشتن کیفیت مناسب باید رزولوشن نیز عدد بزرگتری داشته باشد.

تراکم پیکسلی

تراکم پیکسلی یا پیکسل در اینچ به تعداد پیکسل‌های نمایش داده شده در هر اینچ اشاره دارد. هر چه تراکم پیکسلی بیشتر باشد، کیفیت تصویر بالاتر است و جزئیات بیشتری از تصویر نشان داده می‌شوند. تراکم پیکسلی را با PPI نمایش می‌دهند. تراکم پیکسلی با سایز نمایشگر رابطه عکس دارد؛ بدین معنی که با افزایش سایز نمایشگر تراکم کاهش می‌یابد.

تراکم پیکسلی در تلویزیون کمتر از لپ تاپ و در لپ تاپ کمتر از موبایل است. به همین دلیل است که صفحه نمایش 4K برای لپ تاپ عالی است، اما در تلویزیون ممکن است عادی باشد.

جمع‌بندی | نکات آخر در مورد رزولوشن

• در تصاویر برداری رزولوشن مهم نیست. این بدان معناست که ساختار آنها به شکل بُردار یا اصلاحاً Vector است. این تصاویر در اصل یک سری کد های ریاضی هستند که تصاویر را شکل می‌دهند. در این مورد می‌توانید به مقاله مرتبط با تصاویر وکتور مراجعه کنید.
• اندازه صفحه نمایش و رزولوشن با یکدیگر ارتباط مستقیم دارند. رزولوشن HD در یک صفحه نمایش 2 اینچی ساعت هوشمند بسیار مناسب و ایده آل به نظر می‌رسد؛ اما همین رزولوشن برای یک تلویزیون یک نوع رزولوشن افتضاح محسوب می‌شود!
• در ابعاد بالاتر صفحه نمایش، رزولوشن بالاتر ضروری است.

در این مطلب در مورد رزولوشن یا وضوح تصویر در تلویزیون، لپ تاپ و موبایل صحبت کردیم. در خرید لپ تاپ، تلویزیون و موبایل رزولوشن یکی از معیارهای مهم نشان‌دهنده کیفیت تصویر است، اما تنها معیار نیست. توجه به سایز نمایشگر (بسیار مهم)، کنتراست تصویر و … نیز اهمیت دارد.